Prolin Analizi (HPLC)
Son yıllarda balda sahtecilik olayları hakkında çok şey duyulmaktadır. Bu konuda, Gıda, Tarım ve Hayvancılık Bakanlığı çok ciddi bir adım atmış ve Türk Gıda Kodeksi Bal Tebliği’nde (Tebliğ no: 2012/58) yapılan yeni bir düzenleme ile, balda prolin sınır değerlerini yükseltmiştir. Buna göre çiçek balı, salgı balı ve bunların karışımı ballarda daha önce 180 mg/kg olan prolin sınır değeri 300 mg/kg’a çıkarılmıştır. Bakanlık, sadece çiçek balları arasında kanola, ıhlamur, narenciye, lavanta ve okaliptüs ballarında prolin sınırını en düşük 180 mg/kg, biberiye ve akasya ballarında ise 120 mg/kg olarak açıklamıştır.
Gıda, Tarım ve Hayvancılık Bakanlığı, bu şekilde piyasa denetimlerini sıklaştırmış ve balda taklit ve sahtecilik olaylarının önüne geçmek amacı ile bu şekilde faaliyet gösteren üretici firmaları teşhir etmeye başlamıştır.
Balda yapılan en büyük sahtecilik, tüketicilerin kolayca anlayamayacakları şekilde bala çeşitli maddeler ilave ederek, örneğin bala mısır şurubu karıştırarak, maliyeti düşürmek ve haksız rekabet yaratarak yüksek kazanç temin etmektir. Bu aynı zamanda insan sağlığı açısından tehlike teşkil etmektedir. Mısır şurubunda bulunan fruktoz, karaciğerde sigaraya benzer bir tahribat yaratmaktadır.
Prolin analizlerini yaptırmak Türk Gıda Kodeksi’ne göre zorunlu hale getirilmiştir. Prolin, sadece balda bulunan bir amino asittir ve bunu dışardan sağlamak mümkün değildir. Yetkili laboratuvarlarda gerçekleştirilen prolin analizleri ile balın yapay veya doğal olup olmadığı ve balın beslenme değerleri ortaya konulmuş olmaktadır.
Bu çalışmalarda en fazla başvurulan yöntem Yüksek Performanslı Sıvı Kromatografisi (HPLC) cihazı kullanmaktır. Bu yöntem uçucu olmayan veya sıcaklıkta kolayca bozunabilen kimyasal bileşiklerin ayrılmasında hassas ve güvenilir sonuçlar vermektedir.
Yetkili laboratuvarlarda, çiçek balı, salgı balı ve bunların karışımı ballarda HPLC yöntemi ile prolin analizleri yapılmaktadır. Bu analizlerde başvurulan standart şudur:
- TS 3036 Bal