Teneke Kalay Kaplama Ağırlığının Tespiti (Gövde ve Kapak Herbiri İçin)

Teneke Kalay Kaplama Ağırlığının Tespiti (Gövde ve Kapak Herbiri İçin)
Teneke Kalay Kaplama Ağırlığının Tespiti (Gövde ve Kapak Herbiri İçin)

Gıda sektörü için konserve kutusu üreten firmalar, genel olarak kutunun yapımında her iki yüzeyi 11,2 g/m2 kalay ile kaplı teneke levhalar kullanmaktadır. Teneke yüzeyini kaplamakta kullanılan kalay miktarı ile kutunun korozyona karşı dayanıklılık gücü arasında doğru orantı bulunmaktadır. Yani teneke levhanın yüzeylerinde ne kadar fazla kaplanmış kalay bulunursa, tenekenin korozyona karşı dayanıklılığı da o oranda artmaktadır. Bu ise teneke kutunun ağırlığını arttıran, ama daha önemlisi bu kutuya konulacak gıda maddelerine bulaşma nedeniyle (migrasyon) insan sağlığı için risk oluşturan bir faktördür. Bu nedenle laboratuvarlarda teneke yüzeylerinde kalay kaplama ağırlığı tespit edilmekte ve kullanılan tenekenin amaca uygun olup olmadığı saptanmaktadır.

Tenekenin her iki yüzeyinde kalay kaplama ağırlığı tayin edilirken, belli boyutlarda kesilmiş teneke levha parçalarının kalaylı ve kalaysız ağırlıkları tartılarak aralarındaki fark tespit edilmeye çalışılmaktadır. Teneke parçasının kalay kaplamasız ağırlığını bulmak için teneke üzerindeki kalay hidroklorik asit ile çözündürülmektedir. Ancak hidroklorik asit tenekenin çelik kısımlarını da aşındıracağı için bunu engellemek amacı ile koruyucu olarak antimon klorür kullanılmaktadır.

Kalay kaplama ağırlığı tayini çalışmaları daha ziyade her iki tarafı eşit olarak kalay ile kaplanmış elektrolik tenekeler için uygulanmaktadır. Ancak tenekenin yüzeyleri farklı oranda kalay ile kaplanmış ise bu durumda yüzeylerden biri önce lakla kaplanmakta ve diğer yüzeyde yukarıda açıklandığı şekilde kalay kaplama tayini yapılmaktadır.

Gelişmiş laboratuvarlarda ambalaj analizleri kapsamında, teneke kutularda kapak ve gövdelerin her biri için ayrı ayrı teneke kalay kaplama ağırlığı tespit edilmektedir. Bu analizler sırasında, yerli ve yabancı kuruluşlar tarafından yayınlanan standartlar esas alınmaktadır. Bu konuda başvurulan standart şudur:

  • TS 13718 Teneke kutular