Yasaklı Azo Boyar Maddeler (Pamuk ve Polyester Hariç Sentetikler)

Yasaklı Azo Boyar Maddeler (Pamuk ve Polyester Hariç Sentetikler)
Yasaklı Azo Boyar Maddeler (Pamuk ve Polyester Hariç Sentetikler)

Azo boyar maddeler, tekstil sektöründe kullanılan boyalarda bulunmaktadır. Bu maddelerin bir kısmında arilamin bulunmaktadır ve bu madde insanlarda kansere neden olmaktadır. Tekstil sektöründe azo boyar maddeler, ip ve kumaşların renklendirilmesinde kullanılan boyanın ürüne tam oturmasını sağlamaktadır. Ancak azo boyar maddelerin içinde birçok arilamin madde bulunmaktadır ve bunlardan 24 tanesi kanserojen özelliktedir. Bu nedenle Avrupa Birliği ülkelerinde kullanılması yasaklanmıştır.

İlgili standartlara göre bu maddelerin her birinin 1 gram ürün üzerindeki en yüksek değeri 30 ppmi aşmamalıdır. Bu değerler, ancak yetkili laboratuvarlarda yapılacak ölçümler ile tespit edilmektedir. ppm, milyonda bir parça demektir (parts per million). Ülkemizde 30 ppm altındaki azo boyar içeren ürünlerin ithal edilmesi serbesttir. Ancak ne yazık ki ithal edilen tekstil ürünlerinin yüzde üçü kanserojen etkili azo boyar madde içermektedir. Oysa bu ürünlere dokunmak bile sakıncalıdır.

Yerli veya yabancı akreditasyon kuruluşlarından, TS EN ISO/IEC 17025 Deney ve Kalibrasyon Laboratuvarlarının Yeterliliği İçin Genel Şartlar standardı kapsamında akredite olan laboratuvarlarda, kimyasal ve ekolojik alandaki çalışmalar kapsamında, pamuk ve polyester hariç sentetik ürünlerde yasaklı azo boyar maddelerin miktarını tayin etmek için de ölçüm ve analizler yapılmaktadır. Bu çalışmalarda şu standartlar esas alınmaktadır:

  • TS EN 14362-1 Tekstil - Azo boyar maddelerden türetilen belirli aromatik aminlerin tayini için yöntemler - Bölüm 1: Liflerde ekstraksiyon yapılarak ve yapılmadan elde edilebilen belirli azo boyar maddelerin kullanımının tespiti
  • DIN 54231 Tekstil - Dağıtıcı boyaların tespiti  (Kanserojen boyar maddeler)
  • 35 LMBG 82.02-2,-4 Tekstil tüketim mallarında belirli azo boyalarının kullanımının saptanması

Bu test yöntemi, ekstraksiyon gerekmeden elde edilebilen belli azo boyar maddelerin kullanımını tespit etmeye yöneliktir.