Oyuncak Analizleri ve Testleri

Oyuncak Analizleri ve Testleri
Oyuncak Analizleri ve Testleri

2016 yılı Ekim ayında Gümrük ve Ticaret Bakanlığı tarafından, oyuncakların güvenliğine ve serbest dolaşımına yönelik esasları belirlemek amacı ile Oyuncak Güvenliği Yönetmeliği yayınlanmıştır. Bu yönetmeliğe göre, sadece oyun oynarken kullanılmak üzere üretilmiş olup olmamasına, hatta oyun amaçlı tasarlanmış olup olmamasına bakılmaksızın, 14 yaşın altında olan bütün çocukların oyun oynarken kullandıkları her türlü ürün, bu yönetmeliğin kapsamına girmektedir. Yönetmeliğin kapsamına girmeyen ürünler ise yönetmelik ekinde ayrıca sayılmıştır (Ek 1 - Bu yönetmeliğe göre oyuncak olarak kabul edilmeyen ürünler).

Böyle bir uygulamanın getirilmesi, oyuncakların üretildikleri maddelerin veya üzerinde bulunan boya maddelerinin içerdikleri kimyasal maddelerdir. Yönetmelik gereğince çocukların oyuncaklar yüzünden sağlık ve güvenliklerinin tehlikeye düşmemesi gerekmektedir.

Yetkili laboratuvarlarda oyuncakları analizleri, yürürlükte olan yasal düzenlemeler ve yerli ve yabancı kuruluşlar tarafından yayınlanan standartlar esas alınarak gerçekleştirilmektedir. Bu konuda dikkate alınan başlıca standartlar şunlardır:

  • TS EN 71-2 Oyuncak güvenliği - Bölüm 2: Alevlenebilirlik
  • TS EN 71-3 ... Bölüm 3: Belirli elementlerin göçü
  • TS EN 71-4 ... Bölüm 4: Kimya ve ilgili aktiviteler için deney setleri
  • TS EN 71-5 ... Bölüm 5: Deney setlerinin dışındaki kimyasal oyuncaklar
  • TS EN 71-7 ... Bölüm 7: Parmak boyaları - Özellikler ve deney metotları
  • TS EN 71-8 ... Bölüm 8: Evde kullanılan fiziksel etkinlik oyuncakları
  • TS EN 71-9 ... Bölüm 9: Organik kimyasal bileşikler - Özellikler
  • TS EN 71-10 ... Bölüm 10: Organik kimyasal bileşikler - Numune hazırlama ve özütleme
  • TS EN 71-11 ... Bölüm 11: Organik kimyasal bileşimler - Analiz yöntemleri
  • TS EN 71-12 ... Bölüm 12:Nitrosamin ve Nitrosatable maddeler
  • TS EN 71-13 ... Bölüm 13: Kokulu masa oyunları, kozmetik kitler ve tat alma oyunları
  • TS EN 62115 Elektrikli oyuncaklar - Güvenlik
  • TSE CEN/TR 15071 Oyuncak güvenliği - EN 71 serisinde kullanılması için uyarılar ve talimatların ulusal tercümeleri

Özellikle TS EN 71-3 standardı, oyuncağı oluşturan bölümlerde ve oyuncak malzemelerinde kullanılan kurşun, arsenik, antimon, baryum, krom, cıva, alüminyum, bor, kobalt, bakır, mangan, nikel, stronsiyum, kalay ve çinko, selenium ve kadmiyum gibi elementlerin göç özelliklerini ve test yöntemlerini kapsamaktadır. Oyuncakların hiçbir şekilde bu standartlarda yer alan sınır değerlerin üzerinde ağır metal içermemesi gerekmektedir.

Yukarıda sözü edilen yönetmelik esaslarına göre piyasaya sunulan bütün oyuncaklar CE işareti taşımak zorundadır. Üzerinde CE işareti bulunan oyuncakların bu yönetmelik esaslarına uygun olduğu kabul edilmektedir. Oyuncaklara CE işaretinin konulmasına yönelik esaslar ise, CE İşareti Yönetmeliği’nde yer almaktadır. Bu yönetmelik ürünlerin üzerine CE işaretinin konulma yöntemlerini açıklayan uygunluk değerlendirme modüllerini ve CE işaretinin kullanılmasına yönelik esasları düzenlemektedir.

Oyuncak üreten firmalar, bu oyuncakları piyasaya sunmadan önce, oyuncağın neden olabileceği fiziksel, kimyasal, mekanik ve elektriksel bütün testleri ve alevlenebilirlik, hijyen ve radyoaktivite tehlikelerinin analizlerini yaptırmak ve bu tehlikelerle karşılaşma olasılıklarını değerlendirmek zorundadır.

Çocukların gelişmesinde ve eğitiminde oyuncakların katkısı tartışılamaz. Ancak oyuncakların sağlık açısından riskler taşıyor olması ciddi bir problemdir. Bir yandan oyuncak tüketimi yıldan yıla artmaktadır ama aynı oranda sağlıksız ürünler de ne yazık ki artmaktadır. Oyuncaklar yasal düzenlemelere ve standartlara uygun üretilmediği için de çocukların sağlığı açısından büyük riskler taşıyor. Böyle olmasında, hem merdiven altında üretim yapılmasının hem de usulsüz gerçekleştirilen ithalatın payı büyüktür. Bu oyuncakların kokuları, boyaları ve kullanılan malzemeler çocukların sağlığınıı tehdit etmektedir. Bu açıdan yetkili laboratuvarlarda yapılan oyuncak analizlerinin önemi çok fazladır.