Teneke Kutularda Kalay Kaplama Kalınlığı Ölçümü (XRF İle, Bir Yüzey İçin)

Teneke Kutularda Kalay Kaplama Kalınlığı Ölçümü (XRF İle, Bir Yüzey İçin)
Teneke Kutularda Kalay Kaplama Kalınlığı Ölçümü (XRF İle, Bir Yüzey İçin)

Kalay, aşınmaya karşı dirençli bir elementtir. Havada bu özelliğini korumakta ve kullanıldığı malzemelerde hoş bir görünüm sergilemektedir. Dekoratif olması yanında aşınma ve renk değişimlerine eğilimli olan metallerin üzerine, koruyucu kaplama amaçlı olarak uygulanmaktadır. En fazla tercih edilen alan ise teneke konserve kutularıdır.

Kalay elementi gıda asitlerine karşı da dirençlidir. Özellikle İkinci Dünya Savaşı öncesinde teneke konserve kutuları ve askerlerin çelik tabakaları, sıcak kalaya daldırma yöntemi ile kalay ile kaplanırdı. Bu yöntemin tek olumsuz yanı fazla kalay kullanımı gerektirmesidir. Bu nedenle gelişen teknolojiler sayesinde daha sonra elektrolitik yöntem bulunmuş ve sıcak daldırma yöntemi terkedilmiştir. Elektrometal kaplanmış kalay uygulaması ile, daha az kalay kullanılmaya ve daha standart kaplama yapılmaya başlanmış ve bu sayede daha az gözenekli bir kaplama imkanı elde edilmiştir. Bu şekilde kısa sürede, elektrolitik yöntem ile kalay kaplama, daldırma yöntemi ile kalay kaplamanın yerini almıştır.

Günümüzde yiyecekler ile temas edecek bütün malzemeler kalay ile kaplanmaktadır. Ancak kalaydaki gözenekleri gidermek ve daha sağlıklı kutular elde etmek için bir de lak işlemi uygulanmaktadır.

Bir tür X ışını olan XRF ışınları, görünen ışığın da içinde yer aldığı elektromanyetik dalga spektrumunun bir parçasıdır. Her element, kendine özgü bir enerji seviyesine (spektrumuna) sahip olduğu için, XRF yöntemi ile elementler birbirinden kolayca ayırdedilmektedir. Bu sayede teneke kutularda kalay kaplama kalınlığı ölçümü XRF yöntemi ile tespit edilmektedir.

Gelişmiş laboratuvarlarda ambalaj analizleri kapsamında, XRF yöntemi ile teneke kutularda bir yüzey için kalay kaplama kalınlığı ölçümleri yapılmaktadır. Bu ölçümler sırasında, yerli ve yabancı kuruluşlar tarafından yayınlanan standartlar esas alınmaktadır. Bu konuda başvurulan standart şudur:

 

  • TS 13718 Teneke kutular